Εκθέματα: Ενοτητα 2

Ενότητα 2

Επιτύμβια στήλη με μορφή τεθλιμμένης κόρης

Τμήμα μαρμάρινης, ανάγλυφης επιτύμβιας στήλης με παράσταση γυναίκας, από την οποία σώζεται το πρόσωπο και τμήμα του κορμού. Η γυναικεία μορφή φέρει στο κεφάλι ιμάτιο, το οποίο καλύπτει τα μαλλιά της και φοράει χιτώνα. Το πρόσωπό της είναι χαμηλωμένο, εκφράζοντας μία γαλήνια θλίψη. Στο άνω τμήμα της στήλης σώζεται το γείσο, μέρος της αετωματικής επίστεψης, με ίχνη λαξευμένου μαιάνδρου. Χρονολογείται περίπου στον 5ο αιώνα π.Χ. Βρέθηκε στην Πεντάβρυσο Καστοριάς. Πρόκειται για το αρχαιότερο και τεχνοτροπικά ανώτερο ανάγλυφο της Άνω Μακεδονίας, αν και η εργαστηριακή προέλευση του είναι ακόμη άγνωστη. Οι επιτύμβιες στήλες, ταφικά μνημεία της ελληνικής αρχαιότητας, μας παρέχουν σημαντικές πληροφορίες τόσο για την κοινωνία, όσο και για τα ταφικά έθιμα της εκάστοτε περιόδου. Αποτελούσαν «σήματα» των τάφων για την ανάμνηση των νεκρών και τοποθετούνταν κάθετα, πλησίον αυτών. Κατασκευάζονταν από πωρόλιθο, ασβεστόλιθο και μάρμαρο και ήταν διακοσμημένες με χρώματα. Συνήθως έφεραν εγχάρακτο το όνομα του νεκρού ή και του γλύπτη και ήταν συχνά διακοσμημένες με τη μορφή του σε καθιστή ή και σε όρθια στάση, συνοδευόμενη τόσο από τα αγαπημένα του αντικείμενα (όπλα, κοσμήματα κ.α.) όσο και από άλλες μορφές (συγγενείς ή και θεότητες).

Επιτύμβια στήλη με μορφή τεθλιμμένης κόρης

Μαρμάρινη επιτύμβια Σφίγγα

Μαρμάρινη επιτύμβια σφίγγα από την οποία σώζεται ο κορμός, τμήματα των ποδιών, των πτερύγων και η αρχή του λαιμού. Ήταν καθιστή στα πίσω πόδια. Χρονολογείται περί το 470 π.Χ. και βρέθηκε στην Πεντάβρυσο Καστοριάς. Η σφίγγα είναι μυθικό πλάσμα με κεφάλι γυναίκας και σώμα φτερωτού λιονταριού. Αναφέρεται συχνά στην ελληνική μυθολογία, σύμφωνα όμως με τον επικρατέστερο μύθο, η Σφίγγα κόρη του βασιλιά Λάιου, σκότωνε τους διερχόμενους από την πόλη της Θήβας οι οποίοι δεν μπορούσαν να λύσουν το αίνιγμα: «ποιο ον το πρωί έχει τέσσερα πόδια, το μεσημέρι δύο και το βράδυ τρία». Όταν ο Οιδίποδας έλυσε το γρίφο, κέρδισε τη βασιλεία της πόλης και η σφίγγα πέθανε. Η απεικόνιση της σφίγγας στην ελληνική παράδοση είναι μακρά και ειδικά κατά την πρώιμη και μέση αρχαιότητα είχε χθόνιο χαρακτήρα και αποτροπαικό, δηλαδή μπορούσε να προστατέψει από το κακό. Επομένως ο ρόλος της στα νεκροταφεία, κυρίως στην κορυφή επιτύμβιας στήλης, ήταν να λειτουργεί ως φρουρός του τάφου.

Μαρμάρινη επιτύμβια Σφίγγα

Τμήμα μπρούτζινης ασπίδας

Τμήμα μπρούτζινης ασπίδας, μακεδονικού τύπου. Χρονολογείται στον 3ο αιώνα π.Χ. Βρέθηκε στην Κρεπενή Μαυροχωρίου. Στο κέντρο της σώζεται τμήμα εγχάρακτης επιγραφής: ΑΥ…ΤΟΣ.

Η ασπίδα, η οποία και δεν ανήκει στον μακεδονικό στρατό, έφερε το όνομα του βασιλιά της Παιονίας, Αὐ[δωλέον]τος (αυδή (= φωνή) + λέων). Πρόκειται για ένα μοναδικό εύρημα το οποίο αποδεικνύει ότι οι Παίονες –βόρειοι γείτονες της αρχαίας Μακεδονίας και κατά καιρούς αντίπαλοι ή υποτελείς της– είχαν μιμηθεί τους Μακεδόνες στον εξοπλισμό της φάλαγγας. Πιθανότατα η παιονική αυτή ασπίδα αποτελεί κατάλοιπο της παραμονής του παιονικού στρατού στην Ορτεστίδα, περί το 288-285 π.Χ., όταν ο Αυδωλέων συμμάχησε με τον βασιλιά της Ηπείρου, Πύρρο, νίκησαν το Δημήτριο Πολιορκητή και κατέλαβαν από κοινού την Άνω Μακεδονία.

Τμήμα μπρούτζινης ασπίδας

Τμήμα μπρούτζινης ασπίδας

Scroll to Top
Μετάβαση στο περιεχόμενο